Κηδεία με ξένα κόλλυβα

<< Κηδεία με ξένα κόλλυβα >>

Έχουν περάσει διακόσα χρόνια από τότε που ένας αρχαιοκάπηλος με τον μανδύα του προξένου – εν ονόματι Έλγιν –ξήλωσε τα αρχαία γλυπτά από τον Παρθενώνα .Ωστόσο , παραμένει πάντα επίκαιρο το θέμα της επιστροφής τους στο φυσικό τους χώρο , που δεν είναι άλλος από τον αττικό ουρανό .
Είναι γενικά παραδεκτό ότι τα αρχαία μνημεία πνευματικά και ηθικά δεν ανήκουν σε κανένα έθνος ,λαό και φυλή , αντιθέτως είναι πνευματική ιδιοκτησία ολόκληρης της ανθρωπότητας και καθένας διαθέτει ελεύθερο το δικαίωμα στη θέαση και την απόλαυσή τους .Δεν θα πρέπει , όμως , να λησμονήσουμε ότι υλικά τα μάρμαρα του Παρθενώνα ανήκουν στην ιδιοκτησία ενός λαού και ενός συγκεκριμένου πολιτισμού . Επιπλέον , αποτελούν το λαμπρό τέκνο ενός συγκεκριμένου τρόπου ζωής ,σκέψης και συμπεριφορές μια κουλτούρας η οποία ξεκίνησε πριν δυόμισι χιλιάδες χρόνια και παρέδωσε στην ανθρωπότητα τη δημοκρατία , την άμιλλα , την ελευθερία και το μέτρο . Το τελευταίο είναι δύσκολο να ξεγραφτεί από την παγκόσμια βίβλο της ιστορίας της ανθρωπότητας , όσο και αν κάποιοι προσπαθούν να καλύψουν το κενό με κλοπιμαία , αφού ο πολιτισμός δεν εξαγοράζεται αλλά καλλιεργείται .
Πέρα , όμως , από αυτά οφείλουμε να αντιληφθούμε ότι ο τόπος διαμορφώνει τα μνημεία και τα μνημεία αποτυπώνουν τον τόπο. Αναμφίβολα , θα ήταν δύσκολο να φανταστούμε το αττικό λεκανοπέδιο χωρίς τον ιερό βράχο της Ακροπόλεως και τον Παρθενώνα και στη θέση να τοποθετεί το ρολόι του << Μπικ Μπεν >> . Πόσο άχαροι θα ήταν στα αλήθεια ; Με τον ίδιο τρόπο λειψός είναι ο Παρθενώνας με την απουσία των γλυπτών του .
Επιπρόσθετα , οι εταίροι μας στην Ευρωπαϊκή Ένωση – οι Βρετανοί προβάλλουν το επιχείρημα ότι η χώρα μας δε διαθέτει την κατάλληλη υλικοτεχνική υποδομή για να διατηρήσει τα ελγίνεια μάρμαρα κάθε φορά που η πατρίδα μας προβαίνει στο συγκεκριμένο διάβημα . Η πρόφαση αυτή είναι ευτελής όσο άκαιρη διότι το μουσείο της Ακροπόλεως είναι πλέον γεγονός και κοσμεί την Αθήνα . Στέκει απέναντι από τον ιερό βράχο με τις υπερσύγχρονες εγκαταστάσεις του , τον τεράστιο χώρο του και με θέα το ίδιο το μνημείο , έτοιμο να φιλοξενήσει τα απεχθέντα παιδιά του . Ταυτόχρονα , ψηλαφίζοντας το δεύτερο επιχείρημά τους με το οποίο διατρανώνουν την άποψη ότι οι νεοέλληνες δεν είναι άξιοι λόγω παιδείας και κουλτούρας να αναλάβουν την ευθύνη τόσο σημαντικών για την ανθρωπότητα μνημείων . Στην ένστασή τους θα ανταπαντήσουμε με παραδείγματα από τη δική τους αξιοπρόσεκτη πολιτιστική κουλτούρα. Γιατί είμαστε πεπεισμένοι ότι δεν ήταν νεοέλληνες αυτοί συντηρητές που σύμφωνα με τη έρευνα του Σεντ Κλερ προξένησαν το 1938 ανεπανόρθωτη ζημιά στα μάρμαρα με τις επισκευές τους , ούτε αυτοί που τα χρησιμοποιούν ως φυσικό ντεκόρ για δείπνα και διαφημιστικούς σκοπούς . Εν τέλει , ας αναλογιστούν ότι οι μόνοι λόγοι της άδικοί κατοχής τους είναι οικονομικοί σε έναν ακήρυχτο πόλεμο για το ποιο μουσείο θα έχει στην κατοχή του τα περισσότερα εκθέματα της παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς .
Συνοψίζοντας , λοιπόν , τα παραπάνω και αντιλαμβανόμενοι την << υπεροψίαν και μέθη >> των Αγγλοσαξόνων , αυτό που έχουμε να αντιτάξουμε είναι η καλλιέργεια της παιδείας κα της γνώσης για το όλο ζήτημα στις νέες γενιές , ώστε να είναι έτοιμες να διεκδικήσουν και να υποδεχθούν τα μνημεία αυτά . Τέλος , καλό θα ήταν να γνωρίζουμε ότι έθνος το οποίο καπηλεύεται τον πολιτισμό των άλλων στην προσπάθειά του να ξεφύγει από την πολιτιστική αφάνεια , είναι αναμφισβήτητο γεγονός ότι δε θα είναι ικανό ποτέ να παράγει κουλτούρα…

ΕΝΑ ΠΡΑΓΜΑ ΓΝΩΡΙΖΩ ΟΤΙ ΔΕΝ ΓΝΩΡΙΖΩ ΤΙΠΟΤΕ

<< ἑν οῖδα ότι ουδεν οιδα >>

Όταν ο Σωκράτης άκουσε το χρησμό του Μαντείου των Δελφών , ο οποίος ανέφερε ότι είναι ο σοφότερος άνθρωπος του τότε γνωστού κόσμου , απάντησε με την ακόλουθη φράση << ένα πράγμα γνωρίζω , ότι δεν γνωρίζω τίποτα >> . Με αύτη τη φράση ο μεγάλος φιλόσοφος της αρχαιότητας , ο οποίος πρώτος ασχολήθηκε με την ηθική φιλοσοφία , επιδίωκε να αποδείξει ότι κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να γνωρίζει τα πάντα και ουδείς είναι σοφότερος ή εξυπνότερος από όλους τους υπολοίπους . Ο κάθε άνθρωπος γνωρίζει ή κατέχει ένα συγκεκριμένο αντικείμενο και κάποιος άλλος κάτι άλλο . Έπειτα , κάποιοι είναι να γνωρίζουν περισσότερα από κάποιους άλλους , αλλά δε γίνεται να γνωρίζουν τα πάντα ( να συσσωρεύουν τα πάντα όλη τη γνώση του κόσμου ) . Επιπρόσθετα , το γνωμικό αυτό αποδεικνύει τη μία από τις φιλοσοφικές μεθόδους του Σωκράτη , την ειρωνεία το βασικό του εργαλείο για την αναζήτηση της αλήθειας . Ο φιλόσοφος προσποιείτο στο συνομιλητή του ότι δε γνώριζε τίποτε για το θέμα το οποίο συζητούσαν και περίμενε να ακούσει την άποψη του αντιπάλου αρχικά και αργότερα με τις απλοϊκές του ερωτήσεις να φέρει στη δική του άποψη .
Αν θέλαμε στις μέρες μας να ταυτοποιήσουμε το απόφθεγμα του Σωκράτη και να το αφιερώναμε κάπου , ασφαλώς και θα ταίριαζε σε όλους αυτούς τους δήθεν ειδήμονες και επαΐοντες των παραθύρων των δελτίων ειδήσεων , οι οποίοι έχουν γνώμη και θέση για τα πάντα . Όλοι αυτοί οι οποίοι διατυπώνουν απόψεις από θέματα οικονομικά μέχρι αστροφυσικά . Αλήθεια , αν ζούσε ο Σωκράτης πόσο πολύ θα τους είχε εξευτελίσει ; Παράλληλα , η φράση ταιριάζει απόλυτα σε όλους εμάς οι οποίοι νομίζουμε ότι γνωρίζουμε πολύ καλά τους γύρω μας , αλλά τους ξέρουμε πολύ λίγο και το αντιλαμβανόμαστε όταν τους χάσουμε .
Εν τέλει , παρατηρούμε τη διαχρονικότητα της φράσεως και πόσο επίκαιρη είναι ακόμη και σήμερα . Μήπως σήμερα που νομίζουμε ότι γνωρίζουμε τα πάντα λησμονήσαμε να γνωρίσουμε τον ίδιο τον εαυτό μας , όπως θα αναφωνούσε και ο Σωκράτης << γνῶθι σευατόν >> .

ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ ( 2008 )

ΔΕΚΕΜΒΡΙΑΝΑ ( 2008 )

Τι σημαίνει για εσένα ο Δεκέμβρης και τι ο Γενάρης , ο παρατεταμένος φόβος των αχθοφόρων της βίας και της εξουσίας . Μια γενιά που ξεσηκώνεται , αφυπνίζεται αλλά μέσα στην τρομάρα της σύγχυσης και της νευρικότητας λόγω αποτόμου εγερτηρίου , ξεσπά . « Τα παιδιά της Νιόβης » όπου ο καιρός τους έχρισε ήρωες των νυχτερινών δελτίων , αφυπνίστηκαν ξεχνώντας το σκοπό τους και επιβεβαιώνοντας τον τρόπο τους . Σκοπός και τρόπος πολτοποιήθηκαν σε μια σπασμένη βιτρίνα , « ζαρντινιέρα » , σε ένα πρωτοσέλιδο , σε μια ολιγόλεπτη τηλεταινία στο διαδίκτυο και σε ένα « παράθυρο » . Τα όνειρα και οι παλμοί εξαγοράστηκαν σε λίγα λεπτά τηλεθέασης , αναλαμπής από την αφάνεια και στον εκλεκτισμό ( βλ. Στελίτσα !!! ) .
Είμαι ευγνώμων διότι γνώρισα από κοντά μια κοινωνική εξέγερση και αντιλήφτηκα πολλά πράγματα . Στα μάτια του Δεκέμβρη αναγνώρισα την σπίθα του Νοέμβρη . Κυρίως , ότι κάθε κοινωνική εξέγερση χρειάζεται τους καθοδηγητές της οι όποιοι αποτελούν την ευχάριστη μειοψηφία . Αυτοί εναποθέτουν τις ιδέες – προπύργια , ξεσηκώνουν και ιντριγκάρουν αλλά απεχθάνονται « τῶ ἔργω » ( βλ . δακρυσμένα μάτια ) . Δεύτερη ομάδα , αυτή των διακομιστών οι οποίοι είναι στα πεζοδρόμια αλλά αγαπούν το βίο τους ( τον τόνο μπορείς να τον εναποθέσεις όπου νομίζεις καλύτερα ) . Τρίτη ομάς , αυτών που αφουγκράζονται τους προηγούμενους , δεν τους καταλαβαίνουν αλλά νιώθουν τις ανάγκες τους και τα αδιέξοδα τους ( βλ . αγάλματα – αμαλγάματα ) . Τελευταία , είναι η ομάδα των πολυπληθέστερων ( « έχει λαό και ιστορία » ) . Είναι αυτοί οι ωχαδερφιστές που συνταράσσονται από τα έκτατα δελτία , ξερογλωσούν στα καφενεία –καφετέριες , φτάνουν σε ατέρμονες συζητήσεις στο διαδίκτυο και τελικά « ἐν φανατσία και λόγω » πήραν μέρος στα γεγονότα . Α ! Ξεχαστήκαμε . Είναι και η επόμενη γενιά ( η πέμπτη ομάς ) η οποία ωραιοποιεί τα γεγονότα , τα καπηλεύεται τα κεκτημένα της προηγούμενης και φτάνει στο σημείο να αναφωνήσει « ήταν και ο μπαμπάς μου εκεί τότε . Τα γνώριζε πολύ καλά τα γεγονότα , τύλιγε σουβλάκια στον σουβλακοποιό » .
Εσύ , σε ποια ομάς ( για ΄μας ) ανήκεις ;

ΜΑΥΡΟΦΟΡΕΜΕΝΗ ΣΤΟ ΜΠΑΛΚΟΝΙ Ή ΖΩΗ

Ποτέ δεν θα καταλάβω τι εστί καλός
αλλά ούτε και κακός
από αρχαιότατων χρόνων ψάχνουν
μα δεν βρίσκουν.

Μήπως είναι ο έξυπνος και ο σοφός
Ή ο αγαθιάρης και ο παλαβός.
Μην είναι κείνος που σκέπτεται σωστά
Ή αυτός που ενεργεί με την καρδιά.

Κάποιοι λένε πως γεννιόμαστε για να αγαπάμε
μερικοί για να αναπαράγουμε το είδος μας
κάποιοι άλλοι για να πεθαίνουμε
μα εγώ λέω για να ψυχαγωγήσουμε τη ζωή μας.

Της αγάπης την ουσία την μετρώ στην απουσία
και στην δική σου πεμπτουσία
μα εσύ είσαι αλλού
κ εγώ χάνω το νου

Γιατί τα πράττουμε
αφού μας κατακερματίζουν,
επειδή τα επιθυμούμε
και μας γευματίζουν

Μα το φαί πολύ και εύγευστο
αλλά το ζουμί λίγο και άνοστο
τρως αλλά δεν χορταίνεις
και ξεραίνεις

Θες να τα φας όλα
να μην αφήσεις τίποτα
γιατί έτσι θέλουν όλοι
οι άλλοι

Και συ το θες το φιλέτο
γιατί είναι μαγκιά και γιλέκο
και η απόλαυση σε εξιτάρει
σε στέλνει και σε τρελαίνει

Φιλέρι ηδονή
γεννά την οδύνη
μας είπαν κάποτε στο σχολειό
μας εμείς το γράψαμε στο αρχείο

Γεγεννημένοι για πλακά
πιασμένοι στη φάκα
να τα όνειρα πάρτα
χτυπημένα πάνω σε κάρτα

Σ΄ αυτούς που ήρθαν και πέρασαν
Σ΄ αυτούς που έρχονται και περνούν
Σ΄ αυτούς που θα έρθουν και θα περάσουν
ψάχνω νόημα…


ΑΛΑΦΡΟϊΣΚΙΩΤΟΣ ΚΑΛΟΣ

ΚΛΕΙΝΟΝ ΑΣΤΥ , 17 – 05 – 2003

ΜΕΛΙΤΑΙΩΝ ΑΠΟΙΚΙΑ

Η Μάλτα ή κατ΄ άλλους η αρχαία Μελίτη αποτελεί ένα μικρό σύμπλεγμα νήσων στην κεντρική Μεσόγειο και ο πληθυσμός της δεν ξεπερνά τους 300.000 κατοίκους. Ανάμεσα , λοιπόν , σ΄ αυτό το σύμπλεγμα νήσων και στην Κεφαλληνία πολλοί θα διερωτάστε τι συνάφεια υπάρχει.
Αναμφίβολα , οι σχεσεις της αρχαίας Μελίτης και της Κεφαλληνίας εφορμόνται από το γεγονος ότι οι δυο τους κατοικούνταν από νησιωτικούς λαούς, οι οποίοι διέθεταν άγονα εδάφη και δε δυνανται να τα καλλιεργησουν και γι΄ αυτό στράφηκαν γρήγορα προς τη ναυτιλία και το εμπόριο. Θεωρούνταν από τους καλύτερους θαλασσοπόρους της Μεσογείου είτε επιδίδονταν στο εμπόριο και την αλιεία είτε στην πειρατεία (ασχολία με την οποία είχαν ιδιαίτερη επιτυχία διότι είχαν εκπαιδευτεί από αδίστακτους διδασκάλους , τους αρχαίους Φοίνικες ). Επιπλέον , οι δυο λαοί έρχονται πιο κοντά όταν οι Ενετοί ( έχουν στην κατοχή τους το νησί της Κεφαλληνίας από το 1500 – 1797 ) στην προσπάθειά τους να μειώσουν τη δύναμη και την εξουσία των τοπικών αρχόντων της Κεφαλληνίας εποικίζουν τη νήσο με ευγενείς από άλλες χώρες της Ευρώπης μεταξύ αυτών και πολλοί Μαλτέζοι αριστοκράτες ( αρχικά τοποθετούνται στο χώρο του κάστρου , του Αγ. Γεωργίου και αργότερα στην πρωτεύουσα , το Αργοστόλι ) . Ωστόσο , η ουσιαστική επαφή θα επέλθει όταν ο δεύτερος Άγγλος τοποτηρητής της Κεφαλληνίας , ο J. C Napier αποφασίζει να ιδρύσει << Πρότυπο Αγροτικό Οικισμό >> στην περιοχή των Πρόννων (πλησίον του λιμανιού του Πόρου, στην περιοχή η οποία τότε ονομαζόταν Σαρακήνικο) με έμπειρους Μαλτέζους αγρότες.
Ένας από τους σημαντικότερους λόγους όπου οδήγησαν τον οξυδερκή αυτόν άνδρα και ευεργέτη της νήσου να επιλέξει τους Μαλτέζους ως τους καταλληλότερους γι ΄ αυτό το σπουδαίο εγχείρημα έγκειται στο ότι ήταν άριστοι τεχνίτες στην κατασκευή των αναβαθμίδων. Οι Μελιταίοι είχαν διδαχθεί από τους Φοίνικες την τέχνη των αναβαθμίδων ( όπως σήμερα καλούνται στο τοπικό ιδίωμα τα αρμάκια ή λιθιές ) και με αυτόν τον τρόπο είχε καταστεί δυνατόν να καλλιεργήσουν απότομους λόφους ή βουνά. Έπειτα , ο J. C Napier ήταν γνώστης της εργατικότητας και της φιλοπονίας των Μαλτεζων διότι βρίσκονταν κάτω από το στέμμα της Βρετανικής αυτοκρατορίας την εποχη εκείνη (εξάλλου φημίζονταν ως ευφυέστατοι αλιείς κατασκευάζοντας έξοχα σύνεργα για το ψάρεμα). Επιπρόσθετα , η γεωργία στην Κεφαλληνία των αρχών του 19ου αι. ήταν πρωτόγονη , αρχέγονη και βασιζόταν κυρίως σε εμπειρικές γνώσεις . Για αυτό ο Άγγλος τοποτηρητής με την παρουσία των έμπειρων γεωργών από τη Μάλτα να εφαρμόσει στην περιοχή νέες γεωργικές μεθόδους και να βελτιώσει τα εργαλεία ή να αντικαταστήσει ακόμη και τα μέσα παραγωγής της τοπικής γεωργίας. Παράλληλα , επιθυμούσε να αποκτήσουν τα κτήματα οι μικροϊδιοκτήτες ή άκληροι της περιοχής για να καταλαγιάσουν οι κοινωνικές ταραχές εξαιτίας του γεγονότος ότι η γαία ήταν κατακερματισμένη σε λίγα αγροτεμάχια των μεγάλων αριστοκρατικών οικογενειών της περιοχής ( όπως η οικογένεια Καμπίτση ή Καμπύση ) ή ανήκε στην ιδιοκτησία της Ι.Μ. Άτρου .Πέρα ,όμως , από αυτά η περιοχή του Σαρακήνικου ( όπου σήμερα ονομάζεται Λεύκες λόγω των αιγείρων που φυτεύτηκαν εκεί από τους Μελιταίους και αποτελούν μνημείο αυτού του σπουδαίου εγχειρήματος ) ήταν αρμόζουσα για αυτήν την επιχείρηση διότι ήταν μια εύφορη περιοχή με φυσικές πήγες νερού ( όπως πηγή Κολοκάσι ) και με ήπιες κλιματολογικές συνθήκες ( ουδεμία σχέση με την παγωνιά του Αρακλίου και του Πυργιού ). Συνάμα , διέθετε φυσικό ορμίσκο ( σημερινός λιμενοβραχίονας του Πόρου ) τον οποίο πίστευε ο J. C Napier ότι θα τον καθιστούσε κύριο εξαγωγικό κέντρο του νησιού λόγω της γειτνίασης με την απέναντι ελευθερωμένη χώρα (Ρούμελη και Μοριά).
Παρόλα αυτά , ο Βρετανός τοποτηρητής δεν υπολόγισε κάποιες σημαντικές λεπτομέρειες οι οποίες θα αναχαίτιζαν τις φιλοδοξίες του για την περιοχή και το φιλόπνοο έργο του .Πρώτα από όλα η περιοχή έβριθε από λιμνάζοντα νερά τα οποία εκκολάπτουν σημαντικές ασθένειες ( ελονοσία , πυρετούς , φυματίωση ) για το γηγενή πληθυσμό πόσω μάλλον για τους ξένους άποικους με διαφορετικό ανοσοποιητικό σύστημα. Επίσης , οι μονάχοι της Ι. Μ . Άτρου και οι λαϊκοί θα αντιδράσουν έντονα βλέποντας στον τόπο τους ανθρώπους διαφορετικής θρησκείας , δόγματος και γλώσσας . Ακόμη , δεν εκτίμησε σωστά τη συμπαιγνία την οποία θα του έστηναν οι αρχές της Μάλτας . Ήταν φυσικό η τοπική εξουσία να μην αποστείλει τα καλύτερα δείγματα του ενεργού πληθυσμού αλλά ότι επιθυμούσε να αποβάλλει από τη χώρας της όπως άπορους και εξαθλιωμένους ηλικιωμένους από τα σανατόρια , γυναίκες του δρόμου , δύστροπης κακοποιούς και φυγόδικους καθώς και κάθε άτομο με αποκλίνουσα κοινωνική συμπεριφορά. Τέλος , ο ύπατος αρμοστής των Ιονίων Νήσων , ο F.Adam θα δυσανασχετούσε έντονα με την επίτευξη ενός μεγαλόπνοου έργου το οποίο θα καρπωνόταν ένας υφιστάμενος του , ο J. C Napier και κινδύνευε άμεσα η θέση του.
Τελικά , το φιλόδοξο εγχείρημα θα ξεκινήσει καθώς το Σεπτέμβριο του 1826 καταφθάνουν στην περιοχή Σαρακήνικο 300 Μελιταίοι μετά του εκκλησιαστικού τους άρχοντα ,Don Luigi Ricca και του στρατιωτικού τους ηγήτορα , Z. Cammilleri . Προηγουμένως , ο J. C Napier είχε φροντίσει να απαλλοτριώσει τα κτήματα της περιοχής (Σαρακήνικο), τα οποία άνηκαν στην Ι. Μ. Άτρου και στους ευγενείς της περιοχής, με ισάξια στέμματα στην περιοχή Αρακλίου και Μοναστηρακίου. Τα πρωτα δυο χρόνια (1826 – 1828) παρά τα προβλήματα (αντιδράσεις ντόπιων και ασθένειες) η όλη προσπάθεια πέτυχε διότι πρόλαβαν να καλλιεργηθούν 400 στέμματα γης, να δημιουργηθούν θερμοκήπια με φράουλες και πατάτες (πράγμα πρωτότυπο όχι μόνο για το νησί αλλά για όλη την Ελλάδα). Έπειτα , κατασκευάζονται οι περίφημες αναβαθμίδες ( αρμάκια ή λιθιές ) , οι οποίες κοσμούν τα κτήματα της περιοχής ως τις μέρες μας . Ακόμη, προχωρούν σε εγγειοβελτικά έργα όπως η φύτευση πλατανιών κοντά σε χείμαρρους ( όπως εκείνα τα οποία παρατηρούμε στο Βόχυνα ) για να συγκρατήσουν τα ορμητικά νερά . Αργότερα , τον Οκτώβριο του 1828 στο εγχείρημα θα πάρουν μέρος και Έλληνες Κεφαλλήνες ( κυρίως οι μονάχοι της Ι. Μ . Άτρου λόγω της προσπάθειας τους να προσηλυτίσουν τους καθολικούς εργάτες και να γνωρίσουν τη νέα τεχνοτροπία στην γεωργία για να την χρησιμοποιήσουν στο μοναστήρι και στα κτήματα τους ) παρά τις αρχικές τους αντιρρήσεις .
Ενώ , η προσπάθεια τα πρώτα τέσσερα χρόνια ( 1826 – 1830 ) είχε στεφθεί με επιτυχία ( είχε φτάσει , ήδη , ως προσκεκλημένος του J. C Napier ο σπουδαίος Βρετανός γεωπόνος, ο Ed. Curling και η αποικία έγινε << Πρότυπος Γεωργικός Σταθμός >>) προς τη μέση του 1830 άρχισαν να διαφαίνονται σοβαρά προβλήματα. Στις 4 Αυγούστου 1830 ο ύπατος αρμοστής των Ιόνιων Νήσων , ο F.Adam αποφασίζει να κλείσει οριστικά το λιμάνι του Πόρου και να σταματήσει η χρηματοδότηση του έργου. Εξάλλου , οι άποικοι μειώνονται δραματικά ( γύρω στους 100 ) λόγω των ασθενειών , των κακουχιών ( η πληθώρα των λιμναζόντων νερών και η αλλαγή κλίματος φέρνουν τις ασθένειες ) και της φυγής προς την πατρογονικη γη .Έτσι , ο J. C Napier θα αναγκαστεί να παραιτηθεί από το έργο (όπως και ο Ed. Curling στις 18 Μάιου 1831) και να φύγει από το νησί στις αρχές του 1831. Ο νέος Άγγλος τοποτηρητής , ο Άηχης C. Congers διαλύει την αποικία ως ασύμφορη.
Το πρόβλημα ,όμως , εστιαζόταν στο τι θα γινόταν οι 100 εξαθλιωμένοι Μελιταίοι άποικοι στην περιοχή . Μερικοί από αυτούς δεν άντεξαν τις κακουχίες και τις νόσους και απεβίωσαν . Λίγοι κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους λόγω ελλείψεως χρημάτων και παντελούς ενδιαφέροντος από την τοπική εξουσία της νήσου. Οι εναπομείναντες στράφηκαν προς τα μεγάλα αστικά κέντρα της νήσου ( Αργοστόλι και Ληξούρι ) επιδίδοντες στην επαιτεία , την πορνεία και τη ληστεία. Τέλος , οι πιο τυχεροί παρέμειναν στην περιοχή καθώς παντρεύτηκαν Ελληνίδες με τον όρο , όμως , να ξεγράψουν μια για πάντα τη θρησκεία, την οικογένεια , την πατρίδα και το επώνυμο τους ( χρησιμοποιούν το βαπτιστικό τους ως επίθετο της φαμίλιας τους ) . Οι γηγενείς γνωρίζοντας την εργατικότητα τους και την υπερπληθώρα του νεαρού γυναικείου πληθυσμού βρίσκουν στο πρόσωπο τους , τους καταλληλότερους γαμβρούς . Έτσι , προέκυψαν πολλές οικογένειες στην περιοχή ( Ηρακλείου , Πυργιού και Βάλτων ) που κυλούσε στις φλέβες τους μαλτέζικο αίμα , αλλά με τον καιρό ξεχάστηκε η μακρινή καταγωγή τους .






ΠΙΝΑΚΑΣ ΒΑΠΤΙΣΤΙΚΩΝ ΟΝΟΜΑΤΩΝ ΜΑΛΤΕΖΩΝ
ALESANTRO
ΑΛΕΞΑΝΔΡΑΤΟΣ
ANTONIO
ΑΝΤΩΝΑΤΟΣ
BATTISTA
ΜΠΑΤΙΣΤΑΤΟΣ
BENEDETTO
ΜΠΕΝΕΤΑΤΟΣ
BERNARDO
ΒΕΡΝΑΔΑΤΟΣ
GALEA
ΓΑΛΙΑΤΣΑΤΟΣ
GIACOMO
ΓΙΑΚΟΥΜΑΤΟΣ
GIORGIO
ΓΕΩΡΓΑΤΟΣ
GIOVANNI
ΤΖΑΝΕΤΑΤΟΣ
LORENZO
ΛΟΡΕΝΤΖΑΤΟΣ
ZE MARIA
ΤΖΑΜΑΡΙΑΣ

ΚΕΦΑΛΛΟΝΙΤΙΚΗ ΠΑΡΟΙΚΙΑ ΕΝ ΣΜΥΡΝΗ ( 1797 – 1807 )

Βρισκόμαστε χρονικά στις αρχές του 19ου αιώνα , την εποχή εκείνη ( 1797 – 1807 ) η μετακίνηση του πλεονάζοντος δημογραφικού δυναμικού του ελλαδικού χώρου , κυρίως του αγροτικού , επελέγη ως η προσφορότερη μέθοδος για την εκτόνωση της κοινωνικής και οικονομικής έντασης . Η Ιόνια Πολιτεία ήταν ένα ημιαυτόνομο ανεξάρτητο κράτος ( 1800 – 1807 ) με πολλά πολιτικά και οικονομικά προβλήματα [1]. Γι΄ αυτό η Σμύρνη και η ενδοχώρα της στάθηκαν το καταφύγιο για την προαναφερθείσα κοινωνική κάστα . Πέρα από τις προφανείς εμπορικές και ναυτιλιακές δραστηριότητες τις οποίες πρόσφερε η Σμύρνη γύρω από το μικρασιατικό λιμάνι , υπήρχαν οι ευρείες και εύφορες καλλιεργήσιμες εκτάσεις της ενδοχώρας . Εκεί , η πρόσφορα στέγης και ενός πιάτου φαγητού ήταν ένα διέξοδο για τους φτωχούς αγρότες της Ιόνιου Πολιτείας . Παρόλα ταύτα , πέρα από τους Κεφαλλήνες αγρότες στην περιοχή εγκαταστάθηκαν και πολλοί ναυτικοί και έμποροι[2] ( τα νησιά μας φημίζονται για τους θαλασσόλυκους ναυτικούς και ευρηματικούς επιχειρηματίες ) . Αυτοί γρήγορα ανέπτυξαν τις δραστηριότητες τους και έγιναν οι ευπορότεροι συγκριτικά με τους υπόλοιπους Έλληνες , οι οποίοι κατέφθαναν από τα υπόλοιπα μέρη της ηπειρωτικής χώρας . Ασχολήθηκαν δηλαδή με επαγγέλματα που σχετίζονταν με την εξυπηρέτηση της εμπορικής και ναυτιλιακής κίνησης ομοεθνών τους ή μη ( εμπορικοί πράκτορες , ανταποκριτές , παραγγελιοδόχοι , καταστηματάρχες κλπ ) . Άλλωστε , η εν γένη παρουσία τους εκεί αποδεικνύεται από το γενικό προξενείο της Σμύρνης της Ιόνιου Πολιτείας που αναφέρει ότι ζούσαν μόνιμα και δραστηριοποιούνταν επαγγελματικά 31 Κεφαλλονίτες .[3] Χωρίς , όμως , να αναφέρονται οι εκατοντάδες αγρότες που εργάζονταν στα κτήματα της ευρύτερης περιοχής της Σμύρνης και οι διάφοροι καπετάνιοι ή ναυτικοί που προσδοκούσαν την μόνιμη εγκατάσταση τους στην πόλη .[4] Από τα παραπάνω αντιλαμβανόμαστε ότι το Κεφαλλονίτικο στοιχείο της Σμύρνης άκμαζε την περίοδο εκείνη .
Τώρα ας εισέλθουμε στο ειδικότερο πλαίσιο των κάποιων ιδιαίτερων συμβάντων της κεφαλλονίτικης παροικίας εν Σμύρνη ( « ρεμπελιό των γενίτσαρων »[5] και η « δράση του καπετάνιου Παγώνη »[6] ) τα οποία στους περισσότερους είναι άγνωστα . Την εποχή εκείνη ( 1797 – 1807 ) είχαν δημιουργηθεί κάποιες προκαταλήψεις εναντίον των κεφαλλονιτών ναυτικών , οι οποίες τροφοδοτούνταν από κατηγόριες για κάποια εγκλήματα των παραπάνω . Η περίπτωση του κεφαλλονίτη καπετάνιου Σταματέλου Παγώνη είχε προκαλέσει μεγάλο θόρυβο στον κόσμο της ναυτιλίας στις αρχές του 19ου αιώνα . Ο Παγώνης δέχτηκε κατηγόριες ότι το 1802 ( 20 Ιουλίου / 2 Αυγούστου ) με τη συνέργια των ναυτικών του φόνευσε 28 τούρκους πραματευτές που είχε συμφωνήσει να μεταφέρει με τα εμπορεύματα τους από τη Σμύρνη στην Αίγυπτο με το ιστιοφόρο του . Η δολοφονία διατελέστηκε στα ανοιχτά της Σμύρνης . Για το συμβάν ενημερώθηκαν οι αρχές όλων των οθωμανικών λιμανιών . Έτσι , μόλις ο Παγώνης κατέπλευσε στο λιμάνι της Πάτρας τον Αύγουστο του 1802 , συνελήφθη από το βοεβόδα της πόλης . Ο εκεί πρόξενος της Επτανήσου Πολιτείας Ι . Καρβέλης ενημέρωσε τις Ιόνιες αρχές αμέσως μόλις πληροφορήθηκε το θέμα και έλαβε από τη γερουσία την εντολή να αφαιρέσει από τον Παγώνη την άδεια ναυσιπλοΐας .[7] Κατόπιν , αφού έγραψε στον Γενικό Πρόξενο στη Σμύρνη , επιθυμώντας να ενημερωθεί για τις λεπτομέρειες του ταξιδιού του πλοίου ( πλήρωμα , επιβάτες και εμπορεύματα ) , ζήτησε από τον Αχμέτ Αγά , βοεβόδα της Πάτρας , να τον παραδώσει τον Παγώνη και τους ναύτες της πολάκας , για να τους στείλει να δικαστούν στην Κέρκυρα . Τελικά , δεν γνωρίζουμε αν ο Παγώνης και οι ναύτες του δικάστηκαν και αν το δικαστήριο έλαβε μέρος στην Κέρκυρα . Το μόνο σίγουρο είναι ότι ο Παγώνης δεν εμφανίζεται ξανά στους καταλόγους των καπεταναίων ή των πλοιοκτητών του Ιόνιου .
Πέρα από αυτό , το άλλο συμβάν των κεφαλλονιτών ναυτικών στη Μ . Ασία έχει να κάνει με το λεγόμενο << ρεμπελιό των γενίτσαρων >> . Τότε , ο φόνος ενός γενίτσαρου , που υπηρετούσε ως κλητήρας στο βενετικό προξενείο της Σμύρνης , από Ιόνιους και Κροάτες , οι συμπλοκές των τελευταίων με τους συντρόφους του γενίτσαρου τις επόμενες ημέρες , η λεηλασία που ακολούθησε στις περιούσιες των ξένων και ραγιάδων κατοίκων όσο διάστημα η φωτιά κατέκαιγε μέρος της χριστιανικής περιοχής της πόλης και η άρνηση του πρόξενου των Βένετων Λ . Χορτάτση να παραδώσει τους ένοχους στις τοπικές αρχές , όλα αυτά προκάλεσαν την θανάτωση περίπου 1.500 Χριστιανών .[8] Για το φόνο κατηγορήθηκαν Κεφαλλονίτες , Θιακοί , Ζακυνθινοί και Κροάτες ναυτικοί . Ένας από αυτούς , ενώ παρακολουθούσε μια παράσταση ακροβατών , υπηκόων του Γερμανού Αυτοκράτορα , ήρθε σε αντιδικία με το γενίτσαρο που ασκούσε χρέη αστυνομικού και αποβλήθηκε από το χώρο . Επέστρεψε , όμως , συνοδευόμενος από τους συντοπίτες του , Κεφαλλονίτες , με διάθεση αντεκδίκησης και στις αψιμαχίες που ακολούθησαν κάποιοι από τους Κεφαλλονίτες ναυτικούς σκότωσε το γενίτσαρο . Ο υποπρόξενος της Ρωσίας J . Franceschi , σε επιστολή του προς το Ρώσο πρόξενο στην Κωνσταντινούπολη ( 17 / 30 - 12 – 1797 ) , κατονόμαζε συγκεκριμένα πρόσωπα ως φονιάδες , τον κεφαλλονίτη Ματθαίο Πανά και τον συμπατριώτη του τον Πέτρο Πανά , εξάδελφο του καπετάνιου Αντώνιου Πανά . Μετά από αυτά τα περιστατικά η Πύλη ( 15 / 28 – 5 – 1797 ) εξέδωσε φιρμάνι σύμφωνα με το οποίο έθετε περιορισμούς στην παρουσία των διερχόμενων από τη Σμύρνη και τα αλλά λιμάνια Ανατολής Κερκυραίων , Κεφαλλονιτών , Ζακυνθινών και Δαλματών εμποροναυτικών και καραβοκύρηδων . Επιπλέον , το φιρμάνι διέταζε την άμεση αποβολή όλων αυτών από την επικράτεια . Εξαίρεση γινόταν μόνον για όσους είχαν νυμφευθεί και εγκατασταθεί από καιρό ή αλλιώς , καθώς και για εκείνους που ασκούσαν επαγγέλματα εξαιρετικά χρήσιμα για τους κάτοικους . Αυτό , βέβαια , με την προϋπόθεση ότι θα γινόταν << φόρου υποτελείας >> στην Πύλη , θα εξέπιπταν δηλαδή στο νομικό καθεστώς του << ραγιά >> , αν και ήταν υπήκοοι ξένου κράτους . Έτσι , λοιπόν , θα εξανεμιζόταν η δυνατότητα των προνομιών από τη συμφωνία της Πύλης και τη Βενετία και θα έχαναν την προστασία του Βένετου πρόξενου .[9] Συνοψίζοντας , λοιπόν , τα παραπάνω καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι η κεφαλλονίτικη παροικία της Σμύρνης [10] ανθούσε εκείνα τα χρόνια , βέβαια , υπάρχουν κάποιες εξαιρέσεις που δεν μπορούν να ακυρώσουν την όλη εικόνα . Αναμφίβολα , αποδεικτικά στοιχεία του έντονου κεφαλλονίτικου στοιχείου στη περιοχή αυτή είναι τα προαναφερθέντα στοιχεία . Είναι , λοιπόν , χρέος όλων μας να κάνουμε κτήμα μας αυτή την πτυχή της ιστορίας μας και ίσως μερικοί από εμάς αναζητήσουμε κάποιες από τις χαμένες ρίζες μας στην ευρύτερη περιοχή της Σμύρνης . Επιπρόσθετα , θα πρέπει να καταστεί δυνατόν η περαιτέρω εξερεύνηση και αναζήτηση περισσότερων πληροφοριών για την άγνωστη αυτή έκφανση της ιστορίας μας . Πολλά στοιχεία παραμένουν υπό το σκότος της λήθης και περιμένουν λίγο φως για να μας πλημμυρίσουν με νέα ανεξίτηλα γεγονότα της ιστορίας του τόπου μας . Άλλωστε , λαός που δεν γνωρίζει την ιστορία του είναι καταδικασμένος να πεθάνει .

[1] Κουκού Ελ . Ιστορία των Επτανήσων , Αθήνα 2001 , σελ . 74 -78
[2] Παγκράτης Γερ . Εμπόριο και ναυτιλία στο χώρο του Ιονίου πελάγους κατά τη διάρκεια των ναπολεόντειων πολέμων ( 1795 – 1815 ) , Περιοδικό Πλάτων , Αθήνα 2004 ,σελ . 223 – 238
[3] Α . Ν . Κ . , Ε . Π . , κιβ .52 , υπ . , 20 , αρ . 6 , 12 και 18 .
[4] Inalcik Hal . Η οικονομική δομή των Βαλκανικών χώρων , Αθήνα 1979 , σελ . 503 - 506
[5] Clogg Rich . The Smyrna Rebellion of 1797 : Some documents from the British Archives , London 1982 , σελ . 71 -125 .
[6] Α . Ν . Κ . , Ε . Π . , κιβ . 39 , αρ . 2
[7] Α . Ν . Κ . , Ε . Π . , κιβ . 52 , υπ . 20 , αρ . 13
[8] Κωστής Ν . ,Το εν Σμύρνη ρεμπελιον του 1797 κατά νέας ανέκδοτους πηγάς , Δ . Ι . Ε . Ε . Ε , τ . 6 , τεύχος 23 ( 1904 ) , σελ . 358 – 373
[9] Strong f . , Greece as Kingdom , London 1842
[10] Partsch J . , Γεωγραφική μονογραφία Κεφαλληνία και Ιθάκη , Μεταφρασμένο από τον Λ . Γ . Παπανδρέου , Αθήνα 1892

ΓΙΑΤΙ ΤΟ ΘΙΑΚΙ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ

ΓΙΑΤΙ Η ΟΜΗΡΙΚΗ ΙΘΑΚΗ ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΤΟ ΘΙΑΚΙ

Πολλοί αιώνες έχουν παρέλθει από την Ελληνιστική εποχή μέχρι και σήμερα που μερικοί δεκάδες φιλόλογοι , αρχαιολόγοι, γεωλόγοι και άλλοι επιστήμονες επιδίωκαν να ταυτίσουν την ομηρική Ιθάκη με κάποιο από τα νησιά του Ιονίου πελάγους .Μια από τις επικρατέστερες απόψεις θέλει την ομηρική Ιθάκη να ταυτίζεται απολύτως με τη σημερινή Ιθάκη (Θιάκι).Αυτή , λοιπόν την άποψη θα επιδιώξουμε παρακάτω να καταρρίψουμε.
Πρώτα από όλα είναι αναγκαίο να αναφέρουμε ότι ως κύρια πηγή της έρευνας όλων όσων εμπλέκονται στην αναζήτηση της ομηρικής Ιθάκης είναι τα ομηρικά κείμενα της Οδύσσειας και της Ιλιάδας .Δεν θα πρέπει ,όμως , να λησμονήσουμε ότι ο Όμηρος γράφει ποίηση (λογοτεχνία) και όχι ιστορία ή γεωγραφία. Έπειτα , με το λογοτεχνικό του έργο επιδίωκε περισσότερο να ψάλλει τα ηρωικά κατορθώματα μεγάλων ανδρών « κλέα ἀνδρῶν » και όχι τόσο να μας πληροφορήσει με ακρίβεια για τόπους και χώρες της εποχής του Οδυσσέα. Συνάμα, ο μεγάλος μας ποιητής συνθέτει τα έπη του εμβρισκόμενος στην Μ.Ασία ή στη Χίο (8ο αιώνας π.Χ ) και δεν έχει επισκεφθεί ποτέ το Ιόνιο πέλαγος για να έχει «ἰδίοις ὄμμασιν » άποψη για τους τόπους που περιγράφει ( την εποχή εκείνη επικρατούν ασάφειες και γενικότητες στην Μ.Ασία για τα μέρη της Δ.Ελλάδος καθώς και ότι ο Όμηρος γράφει τρεις αιώνες μετά τα γεγονότα της Τροίας και τις περιπλανήσεις του Οδυσσέα στην Μεσόγειο).
Πέρα , λοιπόν, από αυτές τις καίριες διευκρινήσεις είναι αναγκαίο να αναζητήσουμε τα στοιχεία εκείνα που καθιστούν το Θιάκι ως αβάσιμο μέρος για να θεωρηθεί ταυτόσημο με την Ομηρική Ιθάκη. Ένα από τα αδιάψευστα στοιχεία είναι το μέγεθος και η έκταση του νησιού. Πως ένα τέτοιο μικρό νησί με έκταση που δεν ξεπερνά τα 92 τ.χλμ και με πληθυσμό 3.646 κατοίκους μπορεί να κυβερνά νησιά ( Κεφαλληνία, Ζάκυνθος και Λευκάδα ) με δεκαπλάσιο περίπου πληθυσμό και έκταση ; Επιπλέον, ο μεγάλος αοιδός κάνει λόγο για ένα πολύ υψηλό και πυκνοδασωμένο βουνό , το οποίο ξεχωρίζει από παντού ( «ἐν δ’ ὄρος αὐτῆ , Νήριτον εἰνοσίφυλλον ἀριπρεπές». Ραψ ι 21-22 ) . Παράλληλα , το οξύκορφο όρος Νήριτον ήταν ιδιαιτέρως ορατό από τη θαλάσσια περιοχή κοντά στις ομηρικές Φεές , στο σημερινό Κατάκωλο ( «καί σφιν ὑπέκ νεφέων Ἰθάκης τ’ ὄρος αἰπύ πέφαντο». Ομηρικός ύμνος στον Απόλλωνα τον Πύθιο , στιχ. 426 – 428 ). Τέτοιο όρος δεν υπάρχει στο Θιάκι διότι το υψηλότερο βρίσκεται στα 808 μ. και δεν διαθέτει τα στοιχεία που του προσάπτει ο ποιητής («τοῦτο δὲ Νήριτόν ἐστιν ὄρος καταειμένον ὕλῃ». Ραψ ν 351 ) .Εξάλλου το Θιάκι καλύπτεται πλήρως από τον ορεινό κορμό της Κεφαλληνίας(Αίνος με ύψος στα 1628 μ.) ,ο οποίος την καθιστά το πλέον ευδείελο νησί του Ιονίου πελάγους. Παράλληλα, ένα άγονο και άνυνδρο νησί με λιγοστές αστείρευτες πηγές όπως είναι το σημερινό Θιάκι είναι αδύνατον να είχε τόσους πολλούς μνηστήρες (12 τον αριθμό και να θρέφει τόσα ζώα διαθέτοντας τέτοιες καλλιέργειες που αναφέρονται για την ομηρική Ιθάκη( «ἐντοσθέν δ’ αὐλῆς συφέους…καί ἐξήκοντα πέλοντο». Ραψ ξ 15-17). Επιπρόσθετα, πουθενά σε ολόκληρο το νησί δεν έχει βρεθεί το περίφημο «Σπήλαιο των Νυμφών» («ἄντρο ἐπήρατον Ἡεροειδές». Ραψ ν 95 – 106) , το οποίο είναι σήμα κατατεθέν της Ιθάκης του Ομήρου διότι εκεί αποβιβάζεται ο Οδυσσέας καθώς επιστρέφει από τη Σχερία. Ένα τόσο μεγάλο σπήλαιο πως εξαφανίστηκε εντελώς από το νησί ; Από τους αρχαίους γεωγράφους και ιστορικούς επίσης πληροφορούμαστε ότι τέτοιο σπήλαιο δεν υπήρξε ποτέ στο Θιάκι. Συνάμα , το Θιάκι δεν βρίσκεται γεωγραφικά στα δυτικά του βασιλείου του Οδυσσέως όπως αναφέρεται στους στίχους 25-26 της ραψωδίας ι ( «αύτὴ δὲ χθαμαλὴ πανυπερτάτη ειν ἁλὶ κείται /προς ζόφον…τ’ ἡελιόν τε») , αλλά στα ανατολικά της Κεφαλληνίας και της Ζακύνθου ,άρα δεν είναι το έσχατο σημείο προ τη δύση. Εκτός από αυτά , δεν βρίσκεται κοντά στην Ηλίδα για να έχουν οι Ιθακήσιοι τα κοπάδια τους εκεί και δεν αποτελεί η Ηλίδα τον κοντινότερο τόπο διαφυγής κατά την πιθανή αναχώρηση του Οδυσσέα σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των μνηστήρων .Αντίθετα , οι κοντινότεροι τόποι στη σημερινή Ιθάκη , εξαιρείται η Κεφαλληνία , είναι η Ακαρνανία , οι Εχινάδες νήσοι και η Λευκάδα.
Τέλος , το κυριότερο όλων έγκειται στο γεγονός ότι στο νησί δεν έχει ανακαλυφθεί κάποιο σπουδαίο αρχαιολογικό στοιχειό που να μαρτυρεί τη σύνδεση του με την ομηρική Ιθάκη. Εντούτοις, δυο αιώνες διεξάγονται αρχαιολογικές σκαπάνες (σε ένα τόσο μικρό νησί) χωρίς την παραμικρή ένδειξη ενός μυκηναϊκού στοιχείου π.χ ένα μυκηναϊκό ανάκτορο , έναν μυκηναϊκό τάφο ή κάτι άλλο ως αποδεικτικό στοιχείο ενός σπουδαίου μυκηναϊκού πολιτισμού. Μόνο κάποιο αρχαίο όστρακο με την επ’αυτού φράση «εὔχη Ὀδυσσεὶ» ,το οποίο δεν μαρτυρεί κατ’ανάγκη σχέση με την ομηρική Ιθάκη διότι τέτοια μυκηναϊκά ευρήματα έχουν ανακαλυφθεί και σε αλλότριες περιοχές οπού ο Οδυσσέας δεν είχε καμία σχέση , όπως τα ιερά προς τιμήν του στην Αρκαδία, στη Θεσπρωτία και την Ευρυτανία.
Από τα παραπάνω ,λοιπόν, συμπεραίνουμε ότι το σημερινό Θιάκι δεν ταυτίζεται με την Ομηρική Ιθάκη και την πατρίδα του Οδυσσέα. Βεβαία ,ουδείς αμφισβητεί ότι βρισκόταν στο μεγάλο βασίλειο του πολυμήχανου Οδυσσέα (Κεφαλληνία, Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ακαρνανία και ακτές της ΒΔ Πελοποννήσου ) και αποτελούσε αναπόσπαστο κομμάτι του ,αλλά δεν ήταν το κέντρο του μυκηναϊκού βασιλείου. Οι έρευνες και οι μελέτες προχωρούν μέχρι και σήμερα για την αναζήτηση της ομηρικής Ιθάκης , ωστόσο κανένα μέρος του Ιονίου πελάγους δεν έχει ταυτιστεί με το μυκηναϊκό κέντρο του Οδυσσέως διότι ακόμη δεν έχουν ευρεθεί τα κατάλληλα ευρήματα τα οποία θα πιστοποιούν κάτι τέτοιο (γραπτές πηγές ή κάποια μυκηναϊκή πόλη με ένα επιβλητικό μυκηναϊκό ανάκτορο και μεγάλους θολωτούς τάφους).